آسیب شناسی کارکرد اعراب در تفسیر قرآن و راهکارهای برون رفت از آن

دانش اعراب از دانش‌های کلیدی برای فهم قران و راهی برای تجزیه و تحلیل ترکیب‌های آن به‌منظور دستیابی به معنای درست و عدم انحراف در تفسیر قرآن است. این دانش نقش ابزاری و ارتباط تنگاتنگی با فهم قرآن دارد که چه بسا غفلت از آن و کم توجهی به اصول و ضوابط ضروری در بهره گیری از آن در تفسیر قرآن، منجر به آسیب‌هایی در فهم آن شده است. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که آسیب‌های کارکرد اعراب در تفسیر قرآن چیست؟ و راه‌های برون رفت از آن چگونه است؟ از این رو ضمن برشمردن مهم‌ترین آسیب‌هایی که از ناحیه به کارگیری نادرست این دانش بر تفسیر قرآن وارد شده است با ذکر نمونه‌هایی عینی، به تبیین راه‌های برون رفت از آن‌ها می‌پردازد. برای رهایی و برون رفت از آسیب‌های مورد اشاره توجه به اصولی مانند توجه به ارتباط ناگسستنی اعراب و فهم درست از معنی؛ پرهیز از حمل کلام خدا بر سخن شاذّ و غیرفصیح و به کار نگرفتن اعراب در جهت تحمیل دیدگاه‌های فردی وگروهی برقرآن لازم می‌باشد و به این نتایج دست یافتیم که با مراعات اصول یاد شده می‌توان ضمن بهره گیری از مزایای دانش اعراب در فهم و تفسیر قرآن از آسیب‌ها و چالش‌های آن از جمله کج فهمی و بد فهمی و‌تفسیر به رأی در امان ماند. افزون بر این، وجوه مختلف اعراب در پاره‌ای از آیات زمینه‌ای است برای چند معنایی و برداشت‌های متعدد مشروط بر اینکه معانی یاد شده با هم منافاتی نداشته باشند.